Autorką poniższego artykułu jest Elżbieta Szymańska: lekarz medycyny, pasjonatka neurozwoju dzieci, twórca bloga ZdolneDzieci.pl a przede wszystkim mama.

Zabawy na dworze pozytywnie wpływają na wzrok zarówno dzieci jak i dorosłych. Zbyt mała ilość czasu spędzana na powietrzu stanowi przyczynę światowej epidemii krótkowzroczności. Dotkniętych jest dzisiaj około 1,6 mld ludzi. Szacuje się, że do roku 2050 połowa ludzkości będzie miała tę wadę. W ciągu ostatnich 50-ciu lat ilość młodych osób z krótkowzrocznością podwoiła się. Przyczyniają się do tego także inne czynniki: nieprawidłowe oświetlenie lub brak światła dziennego w trakcie nauki / pracy.

Rola ekranów w rozwoju krótkowzroczności

Godziny spędzone przed ekranem (telewizorem, komputerem, tabletem lub smartfonem) oraz zbyt mała ilość czasu na świeżym powietrzu negatywnie wpływają na wzrok. W niektórych przypadkach wada wzroku jest przekazywana genetycznie. Coraz więcej jest jednak dowodów na to, że styl życia dzieci i młodzieży pełni tu kluczową rolę. Najważniejszym czynnikiem środowiskowym jest wczesne obciążanie dziecka „pracą z bliska”. Drugim natomiast zbyt mało zabaw na dworze. Największe nasilenie tej wady wzroku jest w Azji (90% dzieci w wieku szkolnym). Tam też udowodniono, że czas poza domem jest bardzo istotny i hamuje rozwój krótkowzroczności.

wzrok

Na czym polega krótkowzroczność ?

Gdy gałka oczna ma regularny okrągły kształt, obraz widziany i promienie światła rzutują się na siatkówce. Oko uzyskuje prawidłowy wyraźny obraz, który przekazuje do mózgu. Przy krótkowzroczności gałka oczna jest nieprawidłowo wydłużona. Sprawia to, że widziany obraz trafia nie na siatkówkę, ale przed nią. Przedmioty oddalone stają się niewyraźne i zamazane. To nadmierne wydłużenie gałki ocznej jest po części powodowane brakiem światła dziennego. Dopamina (chemiczny przekaźnik mózgu, który odpowiada, między innymi, za prawidłowy wzrost gałki) uwalniana jest w siatkówce właśnie pod wpływem światła dziennego*. Jest to obecnie jedna z hipotez weryfikowanych w licznych badaniach klinicznych, bliska potwierdzenia.

Niewystarczająca ilość światła dziennego może powodować niekontrolowany wzrost oka. Nie tylko oznacza to konieczność noszenia okularów. Wiąże się często także z innymi poważnymi zaburzeniami gałki ocznej, które są konsekwencją narastającej wady. W pewnym chińskim badaniu naukowym wykazano, że spędzanie dodatkowych 40 minut poza domem redukuje krótkowzroczność.**

Dodatkowe konsekwencje używania urządzeń elektronicznych

Długotrwałe korzystanie z urządzeń elektronicznych przyczynia się również do wysuszania oczu, pieczenia, szczypania i ich ciągłego zaczerwienienia. Sprzyja to pocieraniu oczu, co pociąga za sobą ryzyko dalszych chorób. W badaniu Amerykańskiego Stowarzyszenia Optometrycznego z 2014 roku określono, że 80% dzieci pomiędzy 10 a 17 rokiem życia zgłaszało pieczenie, szczypanie i poczucie zmęczenia po użyciu urządzeń elektronicznych. W takiej sytuacji bowiem mrugamy mniej, przez co oko bardziej się wysusza. Film łzowy nie może normalnie go nawilżyć. Nadmierne korzystanie z tych urządzeń powoduje bóle głowy, uczucie zmęczenia, pogorszenie ostrości widzenia, a nawet podwójne widzenie czy bóle szyi. Żeby temu zapobiegać, zaleca się, oprócz wychodzenia na dwór, zachowanie odległości co najmniej 40 cm od urządzeń elektronicznych.

wzrok

Jakie są objawy miopii?

Obecnie miopia jest główną przyczyną konieczności noszenia okularów przez dzieci. Pojawia się zwykle w wieku szkolnym i nieco zwalnia w wieku nastoletnim. Charakteryzuje się następującymi objawami.

  • Pogorszone widzenie przedmiotów w dali i nieco lepsze widzenie z bliska ;
  • Problemy z odczytywaniem tekstu z tablicy lub innej prezentacji ;
  • Siedzenie zbyt blisko ekranu ;
  • Mrużenie oczu.

W razie wątpliwości, najlepiej skonsultować się z okulistą. Więcej praktycznych informacji o wykrywaniu problemów ze wzrokiem dzieci znajdziecie tutaj. 

W jaki sposób dbać o wzrok?  

Krótkowzroczność koryguje się przede wszystkim poprzez noszenie okularów lub soczewek kontaktowych. Istnieje na rynku ogromny wybór oprawek dostosowanych do potrzeb dzieci i różnego typu soczewek. Lekarz wraz z pacjentem ustala odpowiednie rozwiązanie w odniesieniu do sytuacji i wieku dziecka. Inną metodą jest stosowanie długotrwałe kropli porażających akomodację.

A jak dbać o wzrok? Najlepiej przebywając jak najwięcej poza domem, oczywiście przy świetle dziennym. Badacze nie bardzo wiedzą, z czego konkretnie korzyści dla wzroku wynikają. Badania na ten temat są w toku. Jednak dla dobra naszych dzieci (i ich wzroku) zachęcajmy je do jak najczęstszej zabawy na dworze. Rozwinie ona także ich kreatywność i umiejętności fizyczne.

* D. Allamby, Focus Eye Clinic, Londyn

** Badanie trwało 3 lata i objęło 900 dzieci w wieku 6-7 lat. Następnie badano dzieci w wieku lat 10 i okazało się że wpłynęło to na aż 23% zmniejszenie występowania krótkowzroczności w tej badanej grupie w porównaniu do grupy kontrolnej.

Jeśli artykuł zainspirował Was do refleksji, podzielcie się nią z nami w komentarzach pod tekstem.